Wszyscy chcemy życia bez smogu. Móc otworzyć rano okno i bez obaw o zdrowie przewietrzyć mieszkanie. Patrzeć na przejrzyste, czyste niebo bez smogowej chmury nad Skawiną. Móc z najwyższych punktów naszej Gminy podziwiać Tatry. Wyjść z dziećmi na sanki i ulepić bałwana bez obawy o ich zdrowie. Aby nasi dziadkowie mogli wyjść z domu bez strachu przed chorobami powodowanymi przez smog.

Każdy z nas chce bezpiecznie pobiegać, pójść na spacer lub pojeździć na rowerze nie przejmując się jakością powietrza. Nie sprawdzać, jak bardzo dzisiaj przekroczone są normy.  Nie chcemy opowiadać lub słuchać żartów o Skawinie, w której powietrze jest dobre pod warunkiem, że się nim nie zaciągamy. 

Taka przyszłość jest możliwa. Wymaga to zdecydowanych i odważnych kroków. Już dzisiaj wiemy, że dotychczasowe działania na rzecz poprawy jakości powietrza nie wystarczą. Jeżeli chcemy życia bez smogu i ciągłego strachu o zdrowie naszych najbliższych, musimy pójść o krok dalej. Aby ostatecznie pozbyć się problemu smogu należy wprowadzić w Skawinie całkowity zakaz palenia węglem od 2030 roku.

Zakaz palenia węglem, to mniejsza zachorowalność na nowotwory
Pomiary benzo(a)pirenu realizowane przez IPIŚ PAN wskazały średnioroczne stężenie na poziomie 6,59 ng/m3 przy poziomach dochodzących nawet do 35 ng/m3 (maksymalne stężenia osiągane były w okresie grzewczym). Za wartość bezpieczną dla zdrowia i życia uznaje się średnie roczne stężenie na poziomie 1 ng/m³. W Skawinie wartość ta przekroczona jest ponad 6-krotnie, co przekłada się na ekspozycję porównywalną z czynnym paleniem tytoniu. 

Badania potwierdzają zależność między podwyższonym poziomem bezno(a)pirenu, a zachorowalnością na nowotwory. Ta substancja zwiększa ryzyko pojawienia się między innymi raka płuc, przewodu pokarmowego, okrężnicy, wątroby, pęcherza moczowego i skóry.

Brak węgla to lepsze powietrze każdego dnia
Dotychczasowe działania na rzecz poprawy jakości powietrza przyniosły efekty, ale obecna sytuacja wciąż nie napawa optymizmem. W ciągu 7 lat liczba epizodów smogowych spadła dwukrotnie (dni z przekroczeniem średniodobowej normy 50 mikrogramów/m3). W 2013 roku było to 121 dni, w 2020 już 60 dni. Średnio co szósty dzień normy jakości powietrza były przekroczone, a mieszkańcy w tym czasie nie powinni wychodzić na zewnątrz.

To radni zdecydują
Wprowadzenie zakazu palenia węglem w Skawinie wymaga lokalnej uchwały antysmogowej podjętej przez Sejmik Województwa Małopolskiego. Aby trafiła do Sejmiku Małopolski musi najpierw ją zatwierdzić ją Rada Miejska w Skawinie. Pierwsze czytanie projektu uchwały odbędzie się 28 kwietnia, a głosowanie na sesji w maju.

W ramach uchwały antysmogowej dla Skawiny, od 2022 zostałby wprowadzony zakaz montażu kotłów węglowych w nowych budynkach. Dzięki temu unikniemy sytuacji, w której dofinansowujemy montaż pieców gazowych, a węglowych wciąż będzie przybywać zamiast ubywać. Rada Miejska już w marcu 2019 roku podjęła uchwałę intencyjną w tej sprawie, jednakże nie weszła ona w życie, ponieważ nie przyjął jej Sejmik Województwa.

Dofinansowania dla każdego
Tak odważny ruch, jakim jest wprowadzenie całkowitego zakazu palenia węglem nie może zostać zrobiony od razu. Wymaga on czasu, szeroko zakrojonej kampanii informacyjnej oraz przygotowania domowych kotłowni. Dlatego chcemy, by całkowity zakaz palenia węglem został wprowadzony od 2030 roku. Ponad 8 lat to wystarczający czas, by w całej Gminie wymienić wszystkie kotły węglowe na gazowe, zamontować pompy ciepła lub podłączyć nieruchomości do sieci ciepłowniczej. Te działania połączone z dociepleniem budynku, wymianą okien oraz drzwi wpłyną korzystnie nie tylko na jakość powietrza, ale także na zawartość portfela (docieplony budynek zmniejsza rachunki z ogrzewanie).

Mieszkańcy cały czas mogą korzystać z dofinansowań, które wynoszą ponad 90% wartości kupna i montażu pomp ciepła, pieca gazowego, sieci ciepłowniczej oraz kotła na biomasę. Najubożsi mogą skorzystać z programu STOP SMOG, w którym 10% wkładu własnego można rozłożyć na raty lub odpracować poprzez wykonywanie np: prostych prac porządkowych w placówkach oświatowych. 

W Gminie Skawina pracuje 7 ekodoradców, których głównym zadaniem jest pomoc w uzyskaniu dofinansowań. Każdy zainteresowany może skontaktować się z nimi i uzyskać fachową pomoc oraz wsparcie. Ekodoradca wyjaśni, z którego dofinansowania najlepiej skorzystać, przedstawi korzyści i odpowie na pytania. Pomoże poprawnie wypełnić wniosek, wesprze dalsze działania mieszkańca i poprowadzi go przez cały proces pozyskiwania dotacji.

Od lat podejmujemy pionierskie działania na rzecz poprawy jakości powietrza. Jesteśmy liderem w zakresie kontroli pieców i wymiany “kopciuchów”, a na doświadczeniach Skawiny uczą się inne samorządy. Chętnie bierzemy udział w pilotażowych programach, pozyskujemy dofinansowania i doradzamy mieszkańcom, prowadzimy edukację ekologiczną dzieci i dorosłych oraz promujemy zrównoważoną mobilność. Krótko mówiąc: chętnie podejmujemy każdą inicjatywę, która przybliża nas do rozwiązania problemu zanieczyszczonego powietrza.

To dotyczy każdego z nas
Powietrze to nasza wspólna sprawa. Nie uznaje ono granic administracyjnych ani barw politycznych. Niezależnie od wieku i poglądów łączy nas jedno - powietrze, którym oddychamy. To nasza wspólna sprawa, o którą wszyscy powinniśmy walczyć. Dla nas oraz przyszłych pokoleń.