Mieszkańcu, czy wiesz co finansujesz, uiszczając opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi?

Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi, potocznie zwana „opłatą śmieciową”, to nie dodatkowy podatek, lecz realne środki przeznaczane na utrzymanie systemu gospodarki odpadami w gminie. Dzięki niej możliwe jest odbieranie odpadów sprzed domów, ich transport, zagospodarowanie, odzysk i recykling, a także prowadzenie punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK).

Na co przeznaczane są pieniądze z opłaty „śmieciowej”?

Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, środki z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Tym samym całość opłaty powinna bilansować gminny system gospodarki odpadami i nie może przynosić gminie żadnego dochodu.

Środki pokrywają m.in.:

• odbiór i transport odpadów komunalnych,
• sortowanie, odzysk i recykling,
• budowę i utrzymanie PSZOK,
• obsługę administracyjną systemu (rozliczenia, kontrolę, ewidencję),
• edukację ekologiczną mieszkańców.

Gmina może również przeznaczyć te środki na:

• wyposażenie nieruchomości w pojemniki i worki oraz ich utrzymanie w czystości,
• tworzenie i utrzymanie punktów napraw i ponownego użycia rzeczy,
• usuwanie dzikich wysypisk (niestety coraz częściej konieczne i bardzo kosztowne).

Ile kosztuje usunięcie nielegalnego wysypiska?

Likwidacja jednego nielegalnego wysypiska kosztuje od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych – zależnie od wielkości i rodzaju odpadów. Za te pieniądze gmina mogłaby np. naprawić fragment chodnika, dofinansować nowe kosze na śmieci, posadzić drzewa albo zorganizować akcję edukacyjną w szkołach.

Dlaczego ważne jest, aby uiszczać opłatę „śmieciową”?

System gospodarki odpadami powinien się sam bilansować – gmina nie może na nim zarabiać. Co jednak, gdy część mieszkańców nie płaci, a odpady wywozi na dzikie wysypisko? W takich sytuacjach środki z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi mogą okazać się niewystarczające, aby pokryć koszty funkcjonowania całego systemu. Wówczas rada gminy może zdecydować w drodze uchwały o sfinansowaniu brakującej części wydatków z innych dochodów gminy, niezwiązanych z opłatą śmieciową. W praktyce oznacza to, że pieniądze, które mogłyby zostać przeznaczone np. na budowę chodników, budowę i modernizację kanalizacji czy remonty dróg, muszą zostać przesunięte na likwidację dzikich wysypisk. Dzieje się tak tylko dlatego, że część osób nie wie, jak prawidłowo pozbyć się odpadów, nie chce zawieźć ich do PSZOK albo próbuje „zaoszczędzić”, nie płacąc za odbiór śmieci, tym samym tracąc prawo do legalnego ich oddania.

Jeśli nie płacisz, obciążasz budżet gminy i sąsiadów – w praktyce działasz na szkodę swojej społeczności.

Czy są dostępne ulgi i wsparcie dla mieszkańców?

Wiele gmin wprowadza zniżki i wsparcie dla mieszkańców, m.in.:

• niższe stawki za kompostowanie bioodpadów na swojej posesji (ulga 4 zł/os./mies.),
• zniżka dla gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (ulga 6 zł/os./mies.).

Kary za brak odpowiednich poziomów recyklingu

Każda gmina w Polsce musi osiągnąć ustawowe poziomy recyklingu i ograniczyć składowanie odpadów. Jeśli tego nie zrobi – wojewódzki inspektor ochrony środowiska nałoży kary finansowe. Kara za niewywiązanie się z poziomów recyklingu może wynieść od kilkudziesięciu tysięcy do kilku milionów złotych w zależności od wielkości gminy i skali problemu.

Jak mieszkańcy mogą pomóc uniknąć kar?

• segreguj odpady zgodnie z zasadami (papier, szkło, bio, metale i tworzywa sztuczne, tekstylia, zmieszane). Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, czytaj na stronie: https://metropoliakrakowska.pl/aktualnosci-szczego...
• kompostuj bioodpady i raportuj szacunkową ilość odpadów do gminy – zmniejszasz ilość odpadów w systemie i dodatkowo obniżasz stawkę opłaty. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, czytaj na stronie: https://metropoliakrakowska.pl/aktualnosci-szczego... 
• oddawaj odpady problemowe do PSZOK (elektrośmieci, opony, farby).
• nie wyrzucaj odpadów budowlanych do pojemników komunalnych – powinny trafić do PSZOK lub firmy specjalistycznej.

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) – dlaczego warto?

GOZ to ograniczanie ilości powstających odpadów, ponowne użycie produktów i recykling surowców. To kierunek, który pozwala zmniejszyć koszty całego systemu, chronić środowisko i unikać kar. Każdy mieszkaniec może w tym pomóc, segregując odpady i świadomie kupując mniej jednorazowych produktów, czy przekazując dalej przedmioty, których już nie używa, zamiast je wyrzucać.

Podsumowanie

Płacąc opłatę „śmieciową”, finansujesz odbiór, recykling, utrzymanie PSZOK, a często także usuwanie „dzikich wysypisk”. Właściwa segregacja odpadów, kompostowanie czy działania GOZ pomagają:     

• utrzymać opłaty na rozsądnym poziomie,
• uniknąć kosztownych kar,
• zachować środki finansowe na inne ważne inwestycje w gminie.

źródło: K-OŚ/Stowarzyszenie Metropolia Krakowska