Na terenie gminy Skawina znajdują się dwa fragmenty Obszarów Natura 2000: Skawiński Obszar Łąkowy (PLH120079) oraz Cedron (PLH120060).

Skawiński Obszar Łąkowy (PLH120079) został zatwierdzony w roku 2011. Obejmuje obszar zarówno miasta Skawiny, jak i miasta Krakowa. W granicach administracyjnych gminy Skawina znajduje się niewielka, południowo-zachodnia część tego obszaru, dla której Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie opracowała Plan Zadań Ochronnych (PZO) (opublikowanych 7 lutego 2022 r., Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego, rok 2022, poz. 942). Główne działania ochronne to usunięcie części drzew i ich podrostu oraz krzewów, ekstensywne użytkowanie kośnych łąk, monitoring stanu przedmiotów ochrony.

Przedmiotem ochrony na tym terenie są zmiennowilgotne łąki trzęślicowe oraz trzy gatunki motyli objętych ścisłą ochroną gatunkową: czerwończyk nieparek (Lycaena dispar), modraszek nausitous (Phengaris nausithous), modraszek telejus (Phengaris teleius). Objęte ochroną motyle wymagają roślin żywicielskich (roślin, bez których zwierzęta te nie mogą się rozwijać), w przypadku czerwończyka nieparka są to rośliny z rodzaju szczawiu, głównie lancetowatego, a dla modraszków -  krwiściąg lekarski. Modraszki oprócz roślin żywicielskich, w swoim cyklu rozwojowym, są ściśle związane z mrówkami, których wymagają w ostatnim stadium larwalnym. 

Działania zapisane w PZO mają służyć odtworzeniu właściwego stanu ochrony łąk i motyli. 

Obszar Natura 2000 Cedron (PLH120060) został zatwierdzony w 2011 r. Jest to dolina rzeki podgórskiej, z naturalnym korytem meandrującym i terasą rzeczną szeroką na 100–200 m, dno potoku zbudowane jest ze żwirów fliszu karpackiego. Obszar ten jest położony na terenie gmin Skawina, Kalwaria Zebrzydowska oraz Lanckorona. Wschodni fragment doliny potoku Cedron objętej programem ochronnym leży w Woli Radziszowskiej. Dla obszaru Natura 2000 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie opracowała Plan Zadań Ochronnych (PZO) (opublikowanych 5 kwietnia 2023 r., Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego, rok 2023, poz. 2531). Główne działania ochronne, to zachowanie i utrzymanie cieku w stanie zbliżonym do naturalnego, zachowanie naturalnego zróżnicowania substratu dennego, monitoring stanu przedmiotów ochrony.

Przedmiotem ochrony na tym terenie jest skójka gruboskorupowa (Unio crassus) – małż, którego populacja w potoku Cedron jest najliczniejsza w całym województwie małopolskim. Mięczaki te najczęściej są zakopane w osadach dennych, jedynie tylny koniec muszli wraz z syfonami wystaje im ponad powierzchnią dna. Niekiedy można obserwować wędrującą po dnie skójkę, pozostawiającą za sobą charakterystyczny ślad – rowek wyżłobiony w osadach dennych. Cykl rozwojowy skójki jest ściśle związany z rybami, na oskrzelach których przez około 5 tygodni pasożytują w stadium larwalnym. 

Położenie obszarów Natura 2000: "Skawiński Obszar Łąkowy" oraz „Cedron” na terenie Gminy Skawina:

Źródło: geoserwis.gdos.gov.pl

Źródło: RKZ

Autor: Joanna Lesiakowska-Tlałka