Inwazyjne gatunki obce (IGO) to rośliny, zwierzęta, patogeny i inne organizmy, które nie są rodzime dla ekosystemów i mogą powodować szkody w środowisku lub gospodarce, lub też negatywnie oddziaływać na zdrowie człowieka. W szczególności IGO oddziałują negatywnie na różnorodność biologiczną, w tym na zmniejszenie populacji lub eliminowanie gatunków rodzimych, poprzez konkurencję pokarmową, drapieżnictwo lub przekazywanie patogenów oraz zakłócanie funkcjonowania ekosystemów.

Lista IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski:

https://www.gov.pl/web/gdos/przepisy-prawne-dotyczace-gatunkow-obcych

Zgłaszanie nowych stanowisk IGO do gminy

Informacje o znanych stanowiskach IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski na terenie Polski są dostępne na portalu Geoserwis. Kto stwierdzi obecność tych gatunków w środowisku na nowych stanowiskach niezwłocznie zgłasza ten fakt gminie.

Zgłoszenie powinno zawierać:

  1. imię i nazwisko albo nazwę oraz adres lub siedzibę, lub adres poczty elektronicznej, lub numer telefonu zgłaszającego;
  2. nazwę IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski;
  3. liczbę okazów IGO lub określenie zajmowanej przez nie powierzchni, o ile jest to możliwe do ustalenia;
  4. miejsce i datę stwierdzenia obecności w środowisku IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski;
  5. fotografię potwierdzającą obecność w środowisku IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski, w przypadku gdy została wykonana.

Zgłoszenia można przekazać do gminy na piśmie albo w formie elektronicznej, np. na elektroniczną skrzynkę podawczą lub na adres poczty elektronicznej.

https://www.gov.pl/web/gdos/zglaszanie-nowych-stanowisk-igo-do-gminy

Następnie gmina przekazuje zgłoszenie zgodnie z powyższym szablonem organowi właściwemu do wprowadzenia tych danych do Centralnego Rejestru Danych o IGO. Dane o stwierdzeniach IGO wprowadzone do Rejestru są widoczne w Geoserwisie.

Po wprowadzeniu danych do Centralnego Rejestru Danych o IGO, gmina informuje podmiot odpowiedzialny za przeprowadzenie działań zaradczych o stwierdzeniu obecności w środowisku IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski rozprzestrzenionego na szeroką skalę oraz o konieczności przeprowadzenia działań zaradczych.

Jeżeli podmiot odpowiedzialny za przeprowadzenie działań zaradczych (inny niż dyrektor parku narodowego, dyrektor urzędu morskiego i GIRM) stwierdzi nieobecność w środowisku IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski w miejscu wskazanym w Centralnym Rejestrze Danych o IGO, informuje o tym RDOŚ.


Informacja dla osób posiadających zwierzęta domowe należące do inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski

Za naruszanie przepisów dotyczących IGO grożą wysokie kary, dlatego też Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska informuje i wyjaśnia, jakie działania należy podjąć, aby nie narazić się na popełnienie wykroczenia lub przestępstwa.

Osoby posiadające zezwolenie na przetrzymywanie zwierząt domowych wydane na podstawie dawnego art. 120 ustawy ochronie przyrody na przetrzymywanie inwazyjnych gatunków obcych (IGO) stwarzających zagrożenie dla Unii wygasną 19 grudnia 2022 r.

Dlatego do tego dnia należy:

  • uzyskać zezwolenie na przetrzymywanie IGO i ewentualne inne czynności zakazane albo
  • przekazać IGO podmiotowi, który posiada stosowne zezwolenie lub do azylu dla zwierząt albo
  • unieszkodliwić roślinę lub oddać zwierzę do uśmiercenia przez lekarza weterynarii.

Unieszkodliwienie rośliny lub uśmiercenie zwierzęcia powinno się odbyć w taki sposób, aby nie doszło do rozprzestrzenienia się IGO w środowisku (np. poprzez transport nasion roślin z wiatrem). Informację o uśmierceniu zwierzęcia domowego należy przekazać do regionalnego dyrektora ochrony środowiska w terminie 7 dni.

W przypadku IGO stwarzających zagrożenie dla Polski dotychczasowe zezwolenia na ich przetrzymywanie zachowują ważność.

Przepisy prawne dotyczące gatunków obcych


Osoby nieposiadające zezwolenia na przetrzymywanie zwierząt domowych

Jeśli zwierzę domowe było przetrzymywane w celach niekomercyjnych jeszcze przed umieszczeniem tego gatunku na liście IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski, możliwe jest uzyskanie zezwolenia na jego dalsze przetrzymywanie. Data, którą uznaje się za wpisanie danego gatunku na listę IGO

Możliwość uzyskania zezwolenia istnieje do 18 czerwca 2022 r. Dlatego do tego dnia należy:

  • złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na przetrzymywanie i przemieszczanie/transport zwierzęcia albo
  • przekazać zwierzę podmiotowi posiadającemu stosowne zezwolenie lub do azylu dla zwierząt albo
  • oddać zwierzę do uśmiercenia przez lekarza weterynarii oraz poinformować o tym w terminie 7 dni regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Przepisy prawne dotyczące gatunków obcych

Trzeba pamiętać o zalegalizowaniu przetrzymywanych IGO w przewidzianych prawem terminach!


Co ze sprzedażą  IGO
przetrzymywanych w celach komercyjnych (tzw. zapasów IGO)?

Zapas IGO oznacza IGO przetrzymywany w celach komercyjnych, np. żółwie w sklepie zoologicznym, czy sadzonki lub nasiona roślin w szkółce ogrodniczej.

Przepisy przejściowe dotyczące zapasu IGO nie mają obecnie zastosowania do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii, ponieważ minęły terminy określone w rozporządzeniu UE.

Posiadacz zapasu IGO stwarzającego zagrożenie dla Polski nabytego przed 18 grudnia 2021 r. ma prawo bez zezwolenia:

  • do 18 grudnia 2023 r. przetrzymywać lub przemieszczać te rośliny i zwierzęta IGO w celu:
  • sprzedaży lub przekazania podmiotom prowadzącym badania naukowe, prowadzącym ochronę ex situ, wykorzystującym IGO do celów medycznych, posiadającym stosowne zezwolenia;
  • uśmiercenia zwierzęcia lub unieszkodliwienia rośliny;
  • do 18 grudnia 2022 r. przetrzymywać lub przemieszczać te rośliny i zwierzęta IGO w celu sprzedaży lub przekazania podmiotom do celów niekomercyjnych, posiadającym stosowne zezwolenia na ich przetrzymywanie i przemieszczanie.

Posiadacz zapasu IGO powinien zapewnić przetrzymywanie i przemieszczanie zapasu IGO w obiekcie izolowanym oraz podejmować niezbędne środki w celu uniemożliwienia rozmnażania, rozprzestrzeniania się lub ucieczki IGO.

Jeśli posiadacz zapasu IGO przez 2 lata nie sprzedał lub nie przekazał IGO, to jest zobowiązany poddać zwierzę uśmierceniu zgodnie z zasadami określonymi w ustawie lub roślinę unieszkodliwieniu, w warunkach uniemożliwiających rozprzestrzenienie się tego zwierzęcia lub tej rośliny. Informację o uśmierceniu zwierzęcia lub unieszkodliwieniu rośliny należy przekazać do regionalnego dyrektora ochrony środowiska w terminie 7 dni.

Przepisy prawne dotyczące gatunków obcych


Uwaga:

Kto narusza przepisy dotyczące IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski popełnia przestępstwo lub wykroczenie i może zostać obciążony administracyjną karą pieniężną do 1 000 000 zł.

Posiadacze zapasu IGO, którzy nie zastosują się do ww. schematu postępowania podlegać będą także karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, a gdy sprawca działa nieumyślnie, podlegać będzie grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Z kolei właściciele zwierząt domowych, którzy nie zastosują się do ww.  sposobu postępowania, podlegać także będą karze aresztu albo grzywny.

Lista IGO stwarzających zagrożenie Unii/Polski - tabela