Obecne tempo życia, narastające konflikty w społeczeństwie i wszechobecny stres powodują, że wiele osób nie radzi sobie z codzienną rzeczywistością i wyładowuje swoje frustracje na najbliższych członkach rodziny.
Światowa Organizacja Zdrowia zdefiniowała przemoc jako zamierzone bądź niezamierzone akty władzy lub zaniedbania, co zakłada pewną umyślność w zachowaniu sprawcy.
Organizacja zajmująca się przemocą względem seniorów (National Center on Elder Abuse) wyróżnia sześć form przemocy wobec osób starszych:
- fizyczną,
- emocjonalną,
- seksualną,
- wykorzystywanie,
- zaniedbywanie,
- porzucenie,
Zaniedbywanie uznawane jest za ukrytą formę przemocy (stosowanej często wobec osób powyżej 60-tego roku życia), jest to odmowa lub niepowodzenie w wypełnianiu obowiązków lub powinności wobec osoby starszej, takich jak: dostarczenie odpowiednich środków do życia – ubranie, jedzenie, leki, środków higieny osobistej i zapewniających bezpieczeństwo. Zaniedbywanie może przyjmować rożne formy tj. zaniedbywanie aktywne - intencjonalne niezaspokojenie opieki i potrzeb osoby starszej, zaniedbywanie pasywne - opiekun z różnych względów nie potrafi lub nie jest w stanie zaspokoić potrzeb osoby starszej, np. z uwagi na niepełnosprawność, chorobę, brak umiejętności opieki, brak koniecznych źródeł materialnych.
Porzucenie, określane jest jako opuszczenie osoby starszej przez opiekuna, polegające na pozostawieniu osoby starszej w szpitalu, instytucji społecznej lub domu.
Najczęściej wskazywanymi sprawcami zaniedbań wobec osoby starszej są: członkowie rodziny - syn, synowa, zięć, wnuki i inni członkowie rodziny, opiekujący się osobą starszą, wynajęci opiekunowie, pracownicy opieki długoterminowej.
Zaniedbanie występuje nie tylko w domach rodzinnych, ale też w placówkach, w których przebywają osoby starsze.
Przemoc stosowana w domach opieki społecznej czy domach starców przypomina nieco przemoc domową. W placówkach tych seniorzy są, stale zależni od osób młodszych i sprawniejszych. Dochodzi do tego również towarzystwo innych osób starszych, z różnorodnymi problemami, w tym psychicznymi. Na te wszystkie problemy nakłada się element, który nie występuje zwykle w przemocy rodzinnej – osoby umieszczone w takich miejscach są obce zarówno dla współtowarzyszy, jak i dla osób sprawujących nad nimi opiekę. To wszystko powoduje, że łatwiej jest w sposób chłodny i nieempatyczny traktować mieszkańców takich ośrodków, nie tylko poprzez podejmowanie jednorazowych aktów agresji, ale również poprzez dopuszczanie się przestępstw trwałych, szczególnie dotkliwych w dłuższej perspektywie czasowej, takich jak zaniedbanie czy znęcanie się.
Odpowiedzialność karna za zaniedbanie potrzeb osoby starszej, do którego dochodzi w rodzinie lub ośrodkach, gdzie takie osoby przebywają, w przepisach prawa karnego - podstawą jest stwierdzenie przestępstwa znęcania się (art. 207 k.k.). Zgodnie z jego treścią, karze podlega kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy. Surowszej odpowiedzialności podlega osoba, która znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny.
Karnoprawna ocena zaniedbania osoby starszej może być również przeprowadzona w oparciu o przepisy Kodeksu karnego tj. zamieszczone w rozdziale XIX, zatytułowanym Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.
Pamiętaj!
Przemoc nie zawsze musi być głośna, mieć spektakularny wymiar, może też przybierać formy cichego krzywdzenia, manipulowania i umniejszania wartości drugiej osoby. Słowa czasem potrafią mocniej zranić niż bicie. A z pewnością nie pozostawiają widocznych śladów, które możemy dotknąć wzrokiem, by mieć pewność, że mamy do czynienia z osobą doznającą cierpienia z powodu doświadczanej przemocy.
Zmiana zawsze zaczyna się od pierwszego, czasem małego kroku. Prawo zabrania stosowania przemocy i krzywdzenia swoich bliskich – to przestępstwo, ścigane przepisami Kodeksu Karnego. Jeśli TY lub ktoś z Twojej rodziny jest ofiarą przemocy ze strony osoby najbliższej, nie wstydź się prosić o pomoc. Prawo stoi po Twojej stronie.
Źródło: MGOPS
