ORGANIZATOR: Fundacja PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza
WARTOŚĆ PROJEKTU: 1 000 000 zł
WARTOŚĆ DOFINANSOWANIA: 1 000 000 zł
Nazwa projektu: „Laboratorium Skawina”
Cel realizacji projektu:
Wdrożenie i przetestowanie pilotażu innowacyjnego kompleksowego instrumentu wdrożenia walki ze smogiem w Polsce w postaci termomodernizacji budynków jednorodzinnych zmagających się z ubóstwem energetycznym.
Przeznaczenie kwoty dofinansowania:
Sfinansowanie w ramach pilotażu termomodernizacji jednorodzinnych domów mieszkalnych zamieszkałych przez osoby funkcjonujące w ramach ubóstwa energetycznego, jak również wszystkich prac przygotowawczych, takich jak przygotowanie projektów stosownych dokumentów niezbędnych do uruchomienia pilotażu i objęcia nim ww. gospodarstw domowych czy stworzenie założeń i zbudowanie systemu IT służącego do zbierania danych o przeprowadzonych uproszczonych audytach termomodernizacyjnych oraz wywiadach społecznych, niezbędnych do właściwego zaplanowania oraz przeprowadzenia tego procesu.
Data rozpoczęcia projektu: 01.05.2018 r.
Data zakończenia projektu: 30.08.2019 r.
Opis projektu:
Projektem zostały objęte budynki mieszkalne zlokalizowane na terenie Gminy Skawina, należące do osób fizycznych. Szacunki dotyczące Beneficjentów sporządzono na podstawie przeprowadzonych ankiet w ramach analiz do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Skawina. Projekt adresowany był do osób dotkniętych ubóstwem energetycznym oraz osób, u których wymiana źródła ciepła przyczyniła się do znaczącego ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery, a które nie były w stanie zrealizować wymiany źródła ciepła z własnych środków finansowych. Realizacja projektu była zgodna z porozumieniem z dnia 22 lutego 2018 r. zawartego pomiędzy Gminą Skawina, a Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii mającym na celu wypracowanie optymalnego modelu współpracy administracji rządowej i samorządowej niezbędnego dla efektywnego rozwiązywania problemu zanieczyszczenia powietrza.
W ramach projektu został przeprowadzony audyt energetyczny budynku, który pozwolił na stwierdzenie, czy wymiana źródła ciepła jest uzasadniona oraz pozwolił dobrać odpowiedni rodzaj i moc nowego niskoemisyjnego źródła ciepła. W ramach zadania zaplanowano kryteria które podzielono na dwie kategorie: kryterium dochodowe oraz kryteria społeczne.
Zasady typowania domów do projektu
Rodzina zakwalifikowana do programu musiała spełniać kryterium dochodowe i co najmniej jedno z kryteriów społecznych.
Jako kryterium dochodowe, przyjęto wstępne założenie, że będą się kwalifikować gospodarstwa, w których w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o zawarcie umowy z beneficjentem oraz w okresie realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego osiągnęła dochód jako osoba samotnie gospodarująca lub osoba w rodzinie nie przekraczający 250 % kryterium dochodowego, ustalonego zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.o pomocy społecznej oraz dodatkowe kryteria preferencji:
- Wnioskodawca jest w wieku emerytalnym i prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe,
- Wnioskodawca jest samotnym rodzicem w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
- Rodzina ma strukturę wielopokoleniową i w jej skład wchodzą dzieci do 26 roku życia uczące się i pozostające na utrzymaniu,
- Rodziny wielodzietne,
- Wnioskodawca lub członek rodziny są osobami z orzeczoną niepełnosprawnością lub są niezdolne do pracy lub samodzielnej egzystencji,
- Wnioskodawca otrzymuje świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko,
- Wnioskodawca otrzymuje świadczenie wychowawcze na trzecie i kolejne dziecko,
- W okresie od 1 stycznia 2017 r. do dnia złożenia wniosku rodzina korzystała ze świadczeń realizowanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej.
Ostateczne kryteria wypracowane w ramach zadania wskazano w dalszej części.
Z obserwacji w Gminie (przy programie wymiany pieców i wcześniej realizowanym programie solarnym) oraz po konsultacjach z OPS wynikało, że istniała spora grupa osób niekorzystająca z pomocy społecznej, której trudno będzie poradzić sobie z wymianą pieca i termomodernizacją. Są to często rodziny, których nie stać na termomodernizację, czy wymianę pieca, a jednocześnie nie kwalifikują się do wsparcia wg kryteriów pomocy społecznej. Wsparciem należało zatem również objąć osoby, które nie spełniają restrykcyjnych kryteriów dochodowych, ale z uwagi na sytuację społeczną nie są w stanie sfinansować samodzielnie procesu termomodernizacji. Dlatego włączono wszystkie przypadki związane z niepełnosprawnością, długotrwałą i przewlekłą chorobą oraz opieki nad niepełnosprawną osobą, rodziny wielodzietne i wielopokoleniowe. Obserwuje się także wzrost osób samotnych (lub par żona – mąż) samotnie zamieszkujących stosunkowo duże domy (ok 200 m2). Są to zjawiska, które obserwujemy na podstawie wiedzy gromadzonej podczas realizacji programów dotacyjnych (800 domów posiada instalację solarną z projektu gminnego, projekt instalacji fotowoltaicznych na 138 domach, wymiana prawie 600 pieców), dzięki którym pracownicy urzędu mieli bezpośredni osobisty kontakt z ponad 1,5 tys. gospodarstw domowych. Wiedza ta jest uzupełniona o doświadczenia pracowników pomocy społecznej oraz o konkluzje płynące z kontroli palenisk domowych. Ostateczny katalog kryteriów został przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w Skawinie po przeprowadzeniu konsultacji społecznych zgodnie z zarządzeniem Burmistrza.
Procedura postępowania
Krok 1 - Kwalifikacja osób do programu
Kwalifikacja miała szczególne znaczenie dla prawidłowej realizacji programu. Nasze wstępne doświadczenia wskazywały, że nie można było tego zrealizować prawidłowo bez wywiadu środowiskowego i wizyty weryfikującej na miejscu. System kwalifikacji składał się z dwóch etapów preselekcji (wstępnego wyboru właścicieli budynków), a następnie właściwej decyzji o przyznaniu pomocy, która winna zostać poprzedzona wizytą na miejscu. Etap preselekcji odbywał się na wniosek mieszkańca, który składa odpowiedni wniosek wraz z dokumentami i po ich pozytywnej weryfikacji jest kierowany do wizyty (weryfikacji) na miejscu.
Krok 2 - Wizyta na miejscu i wywiad środowiskowy
Dla prawidłowego przyznania środków był to element szczególnie istotny. Po dokonaniu prekwalifikacji (utworzeniu listy rankingowej) pracownik OPS udał się na wizytę na miejscu oraz przeprowadził wywiad środowiskowy. W wyniku tych działań została podjęta decyzja o przyznaniu pomocy. Wizyta na miejscu obejmowała nie tylko decyzje o przyznaniu pomocy, ale równocześnie określała zakres wsparcia poprzez analizę budynku. Konieczny był, więc równoczesny udział doradcy energetycznego, którego zadaniem było określenie koniecznych działań termomodernizacyjnych i instalacyjnych. Podczas wizyty dobierano najlepsze rozwiązań mając na uwadze efektywność wydatków! Jednocześnie założono, że dana kompleksowa termomodernizacja z wymianą nie może przekroczyć określonej wysokości środków, a jednocześnie spełnić zdefiniowane parametry izolacyjności (efektywności energetycznej).
Krok 3 - Przyznanie dotacji oraz określenie zakresu prac inwestycyjnych
Wizyta na miejscu była decydująca, w jej wyniku nastąpiło przyznanie pomocy oraz określenie zakresu inwestycji w ścisłej współpracy audytora energetycznego i pracowników UMiG w Skawinie. Zakres prac inwestycyjnych był wyjaśniamy mieszkańcowi który otrzymywał pomoc Następnie Gmina Skawina dokonywała wyboru wykonawcy prac zgodnie z prawem zamówień publicznych.
Krok 4 - Wykonawstwo i ewaluacja
Prawidłowa realizacja programu, tak by zapewnić optymalne wykorzystanie środków musi zakładać proces ciągłego uczenia się systemu. Wykonana instalacja jest okresowo audytowana, tak byśmy w kolejnych przedsięwzięciach mogli za te same środki dokonać efektywniejszej wymiany. Jest to szczególna wartość dodana projektu o tyle istotna, że doświadczenia z tych działań mogą być wykorzystywane nie tylko w programie ubóstwa, ale dodatkowo będą mogły służyć wszystkim mieszkańcom w ramach realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych w ramach programu STOP SMOG.
Zakres rzeczowy pilotażu -Modernizacja energetyczna
Modernizacja budynków obejmowała różny zakres prac: ocieplenie przegród zewnętrznych (ścian, stropów, fundamentów, stropodachów i dachów), a także zwiększenie izolacyjności cieplnej elementów przeźroczystych i nieprzeźroczystych w obudowie budynku oraz montaż urządzeń zacieniających okna. Połączona z regulacją, modernizacją lub wymianą instalacji ogrzewania wody oraz zakupem i instalacją nowego źródła ciepła, tak aby uniknąć nadmiernej emisji z przewymiarowanych źródeł ciepła.
Doradztwo energetyczne, jako kluczowy element programu
Kolejnym ważnym elementem programu było, zapewnienie stałego doradztwa energetycznego realizowanego przez ekodoradcę Gminy Skawina i pozostałych pracowników Wydziału Ochrony Powietrza UMiG w Skawinie. Kluczowe było, aby doboru rozwiązań nie pozostawiać mieszkańcom, ani firmom instalacyjnym. Nasze obserwacje z dwuletniego okresu wymiany pieców wskazały, że mieszkańcy mają niewielką wiedzę nt. prawidłowej instalacji czy termomodernizacji, więc zazwyczaj opierają się na wiedzy z Internetu lub szukają pomocy w Gminie lub wybierają rozwiązania proponowane przez instalatorów. Instalatorom także często brakuje odpowiednich kwalifikacji lub wiedzy o najnowszych rozwiązaniach.
Zatem zapewnienie stałego doradcy, który odpowiada za dobór rozwiązań, audytuje je, uczy się wraz z kolejnymi instalacjami było jednym z istotnych czynników powodzenia programów termomodernizacyjnych. Warto podkreślić, że aktywność doradcy wpływała nie tylko na dobór optymalnych rozwiązań i ich optymalizację na kolejnych instalacjach, ale także oddziaływała na podnoszenie kompetencji samych instalatorów.
Program, jako instrument polityki społecznej
Ostatnim elementem systemu, było wykorzystanie realizacji pilotażu do włączenia społecznego osób nieaktywnych zawodowo, czy wykluczonych z rynku pracy. Gmina Skawina orazspółka PGM realizują od ponad trzech lat program „odpracuj dług” dla osób zadłużonych. Program cieszy się sporym powodzeniem. Osoby dotknięte ubóstwem energetycznym nie posiadają środków finansowych, ale to nie oznacza, że nie mogą zapewnić wkładu w projekt w postaci swojej pracy. Możliwość odpracowania części kosztów instalacji jest motywująca do zwiększenia aktywności na rynku pracy, a jednocześnie jest pozytywnie odebrana przez społeczeństwo. W ramach pilotażu umożliwiono mieszkańcom odpracowanie wkładu własnego w ramach programu poprzez pracę na rzecz Gminy np. poprzez pracę w placówce oświatowej.
Zarządzanie programem i wsparcie eksperckie
Prawidłowa realizacja programu wymagała wsparcia w wielu dziedzinach w tym, w szczególności wsparcia w obszarze pomocy społecznej, opieki prawnej, wsparcia technicznego związanego z prawem budowlanym i efektywnością energetyczną, a także osób które dokonywały ocen na miejscu (pracownicy pomocy społecznej oraz audytorzy). W ramach zadania znaczą rolę odegrali pracownicy Wydziału Ochrony Powietrza, którzy na podstawie pierwszych doświadczeń z audytorami energetycznymi nabyli umiejętność opracowywania dokumentacji bez potrzeby zlecania tych zadań na zewnątrz Urzędu.
Cele projektu:
Celem ogólnym zadania było przeprowadzenie pilotażu termomodernizacji około 20 jednorodzinnych domów mieszkalnych zamieszkałych przez osoby funkcjonujące w ramach ubóstwa energetycznego wraz z przeprowadzeniem ewaluacji tego pilotażu.
Celami szczegółowymi zadania było:
●sformułowanie i weryfikacja obiektywnych kryteriów pozwalających na wyodrębnienie osób zagrożonych tzw. „ubóstwem energetycznym”,
● określenie zakresu danych niezbędnych do oceny efektywności działań termomodernizacji przez pracowników socjalnych (wywiad środowiskowy) we współpracy z doradcami energetycznymi,
● przygotowanie narzędzia informatycznego do inwentaryzacji zjawiska „ubóstwa energetycznego”,
● określenie możliwości oraz formy współudziału mieszkańców budynku w finansowaniu prac inwestycyjnych dotyczących termomodernizacji,
● przetestowanie formuły zlecania prac inwestycyjnych przy udziale środków publicznych,
● określenie rekomendacji po przeprowadzonej ewaluacji wdrożenia zadania z możliwości adaptacji zadań w innych gminach na terenie Polski.
Realizacja celów zadania jest zgodna z celami statutowymi Fundacji PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza w zakresie działalności publicznej i społecznie użytecznej na rzecz promocji i wspierania ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz ochrony środowiska. Wypracowane modele pozwoliły na bezpośrednie zmniejszenie wpływu smogu na zdrowie mieszkańców, a także promowanie efektywnych i kompleksowych inwestycji antysmogowych. Jednocześnie projekt realizował cele porozumienia z dnia 22 lutego 2018 r. zawartego pomiędzy Gminą Skawina, a Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii mającym na celu wypracowanie optymalnego modelu współpracy administracji rządowej i samorządowej niezbędnego dla efektywnego rozwiązywania problemu zanieczyszczenia powietrza
Adresaci projektu:
Bezpośrednimi adresatami zadania było 16 budynków zakwalifikowanych, jako zagrożonych ubóstwem energetycznym, dla których została potwierdzona potrzeba termomodernizacji budynku, której efektywność i racjonalność była potwierdzona przez audytora. Dodatkowo adresatami zadania były również pośrednio:
- samorząd w postaci pracowników socjalnych MGOPS w Skawinie oraz doradców
energetycznych zaangażowanych w Urzędzie Miasta i Gminy w Skawinie, którzy zdobyli wiedzę i doświadczenie, w zakresie identyfikacji osób „zagrożonych ubóstwem energetycznym” i realizacji działań termomodernizacyjnych oraz nabyli umiejętność współpracy celem uzyskania efektu synergii działań społecznych oraz inwestycyjnych,
- pozostali mieszkańcy Gminy Skawina – poprzez odczuwalną ulgę w zakresie poziomu zanieczyszczenia powietrza, w wyniku zmniejszenia zjawiska spalania odpadów lub paliwa najtańszego, o niskich parametrach jakościowych,
- samorządy zmagające się ze smogiem – zanieczyszczeniem powietrza powodowanym niską emisją w szczególności z budynków, w których występuje zjawisko „ubóstwa energetycznego” – otrzymali wypracowane i przetestowane narzędzia, modele postępowania gotowe do powielenia na terenie swojej Gminy.
Planowane efekty realizacji projektu:
Planowanym efektem realizacji zadania było przeprowadzenie pilotażu termomodernizacji około 20 jednorodzinnych domów mieszkalnych zamieszkałych przez osoby funkcjonujące w ramach ubóstwa energetycznego. Zaplanowano również dodatkowe efekty tj.:
- kryteria określające „ubóstwo energetyczne” w rozumieniu finansowania eliminacji tego zjawiska przy współudziale środków publicznych,
- system do inwentaryzacji zjawiska „ubóstwa energetycznego” na terenie Gminy Skawina,
- model zlecania prac termomodernizacyjnych ze środków publicznych w budynkach jednorodzinnych,
- model współpracy służb społecznych i doradców energetycznych w określaniu efektywności prac termomodernizacji przy współudziale środków publicznych,
- model „współfinansowania” procesu termomodernizacji przez mieszkańców budynku zagrożonych „ubóstwem energetycznym”,
- raport ewaluacyjny pilotażowego programu termomodernizacji budynków obarczonych zjawiskiem„ubóstwa energetycznego” podsumowujący pilotaż.
Harmonogram projektu:
01.07.2018 – 30.08.2019 - Modernizacja energetyczna
01.06.2018 – 30.08.2019 - Doradztwo energetyczne
01.06.2018 – 30.05.2019 - Inwentaryzacja oraz opracowanie programu teleinformatycznego
01.05.2018 – 30.08.2019 - Zarządzanie programem i wsparcie eksperckie.
Partnerzy i ich rola w projekcie - m.in.:
Skawiński, Krakowski i Polski Alarm Smogowy – rola konsultanta w zakresie oddziaływania społecznego programu.
Piotr Woźny - Pełnomocnik premiera ds. smogu – rola konsultacyjna w zakresie współpracy rządu z samorządem w zakresie walki ze smogiem.
UMWM lider projektu LIFE, WFOŚiGW w Krakowie, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska – rola doradcza w zakresie edukacyjnym i informacyjnym, Centrum Zrównoważonego Rozwoju i Poszanowania Energii.
WGGiOS Akademii Górniczo Hutniczej w Miękini – rola doradcza w zakresie procesu wyboru niskoemisyjnych źródeł ciepła dla budynków mieszkalnych.
MGOPS w Skawinie – weryfikacja statusu rodzin zamieszkujących budynki mieszkalne zagrożonych „ubóstwem energetycznym”.
Działania informacyjne i promocyjne dotyczące realizacji projektu
Wnioskodawca informował o udzieleniu dofinansowania projektu przez Fundację PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza poprzez umieszczanie w każdym dokumencie przygotowanym w ramach zadania informacje, o dofinansowaniu ze środków Fundacji. Informacja taka była przekazywana w każdym komunikacie prasowym. Z uwagi na fakt, że pilotaż miał charakter wysoce innowacyjny cieszył się zainteresowaniem mediów jako nowy instrument walki ze smogiem i ubóstwem energetycznym informacja o wkładzie Fundacji była szeroko rozpowszechniona na terenie Polski m.in. w trakcie wizyty Prezesa Rady Ministrów w jednym z termomodernizowanych budynków. Dodatkowo na terenie miasta znajdują się trzy tablice informacje o zadaniu oraz umieszczono na budynkach małe tabliczki o zadaniu.
I. Realizacja projektu.
Termomodernizacja budynków
1. Projekt Uchwały Rady Miejskiej w Skawinie w zakresie planowanych działań termomodernizacyjnych.
MGOPS w Skawinie wraz z UMiG w Skawinie przygotował projekt założeń LPPS na podstawie doświadczeń w realizacji pomocy rzeczowej oraz doświadczeń projektów dla mieszkańców w zakresie montażu kolektorów solarnych. Projekt poddano konsultacjom wewnętrznym w Urzędzie oraz przedstawiono Komitetowi Sterującemu zadaniem „Laboratorium Skawina”. Członkowie zgłaszali swoje wątpliwości do treści Programu w tym m.in.:
- konieczność uwzględnienia stanu majątkowego wnioskodawców (majątek w postaci nieruchomości które mogą zostać upłynnione celem samodzielnego zrealizowania inwestycji)
- znacznego zaangażowania gminy w zakresie wyboru wykonawcy i weryfikacji poprawności realizacji prac inwestycyjnych,
- realizacja działań powinna mieć charakter powszechny,
- konieczność zabezpieczenia udzielenia pomocy celem zablokowania możliwości wykorzystania pomocy do wzrostu wartości nieruchomości celem odsprzedania z zyskiem,
- konieczność oszacowania wartości wkładu własnego mieszkańca w postaci pracy (w formie niepieniężnej),
- konieczność dostosowywania kryteriów wyboru mieszkańców do udzielenia wsparcia do lokalnych warunków w gminie.
Po analizie zgłoszonych uwag doprecyzowano zapisy projektu LPPS.
2. Konsultacje społeczne Regulaminu udzielenia wsparcia w ramach Lokalnego Programu Pomocy Społecznej w zakresie termomodernizacji budynków jednorodzinnych.
Projekt LPPS poddano konsultacjom społecznym w trybie określonym w Uchwale Rady Miejskiej w Skawinie nr 105.2018 Burmistrza Miasta i Gminy Skawina z dnia 17 kwietnia 2018 r. Konsultacje trwały w okresie od 25 kwietnia 2018r. do 16 maja 2018r. W czasie konsultacji nie wpłynęły od mieszkańców żadne uwagi. Poproszono również Radę Społeczną ds. ochrony powietrza funkcjonująca w Gminie Skawina o wydanie opinii do treści LPPS. Wpłynęły uwagi o treści:
- §4.5 należy uwzględnić wyniki symulacji, z których wynika, że koszt pełnej inwestycji może znacznie przekroczyć 50 000 PLN. Nadrzędną zasadą modernizacji powinno być osiągnięcie kryterium ekologicznego oraz poprawa jakości życia mieszkańców danego budynku (w obu przypadkach, na co zwracamy uwagę, niedookreślone w Regulaminie) przy utrzymaniu rocznych kosztów ogrzewania na poziomie sprzed modernizacji. Jeśli osiągnięcie tego celu wymaga nakładów większych niż 50 000 PLN, wnioskujemy o podniesienie górnej granicy wsparcia.
- §5.1.1 proponujemy dodać zapis o wnioskodawcy jako rodzicu LUB samotnym opiekunie prawnym nieletniego.
- §5.1.4 proponujemy dodać zapis o tym, że wnioskodawca lub członek rodziny LUB osoba, wobec której wnioskodawca jest opiekunem prawnym są osobami z orzeczoną niepełnosprawnością.
- §5.1 na końcu proponujemy dodać zapis, uzależniający pomoc w ramach Programu od kryterium majątkowego (wraz z możliwościami kontroli i oceny tegoż).
- §8 Proponujemy, by amortyzacja kosztów inwestycji rozkładała się na 10 lat, z których przez pierwszych 5 wartość inwestycji uznaje się za stałą, równą 100% wkładu, a przez kolejne 5 liniowo zmniejszającą się z roku na rok (80-70-60-50-40%).
- Uważamy za zasadne podkreślenie, że wybór źródła ogrzewania oraz ocena konieczności zmian instalacji kominowej, wentylacji itd. będzie należał do inwestora i zostanie dokonany z udziałem gminnego doradcy energetycznego, kierującego się maksymalizacją zysku energetycznego i ekologicznego, zwiększenia jakości życia mieszkańców oraz kosztami eksploatacji urządzenia.
- Należy ponadto wprost wyszczególnić etap oceny stanu technicznego budynku oraz wpisać kryteria, które będą dyskwalifikowały nieruchomość z tego programu (np. znaczna rujnacja, wilgotne, zagrzybione ściany itd.) Osobom, których nieruchomości zostaną odrzucone z powodów fatalnego stanu technicznego, należy udzielić, w miarę możliwości, pomocy w inny sposób i za pomocą innych środków.
Po skończeniu oceny wniosków wszyscy wnioskodawcy powinni zostać poinformowani o wyniku postępowania, ich pozycji na liście rankingowej i, w razie odrzucenia wniosku, o powodach niezakwalifikowania do programu. Ponadto UMiG powinien otoczyć szczególną opieką osoby niezakwalifikowane do udzielenia pomocy w tym programie, a jednak faktycznie jej potrzebujące.
3. Przyjęcie Uchwały Rady Miejskiej w Skawinie w sprawie LPPS.
Po przeprowadzonych konsultacjach treści LPPS przekazano projekt uchwały dot. LPPS do zatwierdzenia przez radców prawnych UMiG w Skawinie, a następnie do Biura Rady Miejskiej w Skawinie. W dniu 04 lipca 2018 r. Rada Miejska uchwałą nr XLV/602/18 z dnia 4 lipca 2018 roku w sprawie Lokalnego Programu Pomocy Społecznej w zakresie pomocy rzeczowej polegającej na termomodernizacji budynków jednorodzinnych przyjęła program do realizacji.
W szczególności określono kryteria które mieszkańcy musieli potwierdzić spełnianie co najmniej jednej z sytuacji z wymienionych poniżej:
1)Wnioskodawca w wieku emerytalnym prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe,
2)Wnioskodawca jest samotnym rodzicem w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
3)Rodzina zamieszkująca w budynku ma strukturę wielopokoleniowąi w jej skład wchodządziecido 26 roku życia uczące się i pozostające na utrzymaniu – prowadzą wspólne gospodarstwo domowe,
4)Wnioskodawca lub członek rodziny są osobami z orzeczoną niepełnosprawnością lub są niezdolne do pracy lub samodzielnej egzystencji,
5)Wnioskodawca otrzymuje świadczenie wychowawczena pierwsze dziecko,
6)Wnioskodawca otrzymuje świadczenie wychowawczena trzecie i kolejne dziecko,
7) W okresie od 1 stycznia 2017 r. do dnia złożenia wniosku rodzina korzystała ze świadczeń realizowanych przez MGOPS,
oraz równocześnie posiadanie dochodu wszystkich osób zamieszkujących w budynku jednorodzinnym nie przekracza na osobę kwoty 250 % kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt.1-3 ustawy o pomocy społecznej z dnia 24 marca 2004 r.
Link dostępu do dokumentów: https://bip.malopolska.pl/umigskawina,a,1470761,uchwala-nr-xlv60218-rady-miejskiej-w-skawinie-z-dnia-4-lipca-2018-roku-w-sprawie-lokalnego-programu-.html
4. Wprowadzenie wzorów dokumentów wykonawczych (wniosek o pomoc, umowa, zasady rozliczania wkładu własnego) na podstawie Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy w Skawinie.
Zarządzeniem Burmistrza Miasta i Gminy Skawina Nr 198.2018 z dnia 27 lipca 2018 r. w sprawie ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy rzeczowej oraz wzorów dokumentów w ramach Lokalnego Programu Pomocy Społecznej w zakresie pomocy rzeczowej polegającej na termomodernizacji budynków jednorodzinnych przyjętego Uchwałą nr XLV/602/18 Rady Miejskiej w Skawinie z dnia 4 lipca 2018 r. wprowadzono wzory dokumentów operacyjnych przy wdrożeniu LPPS:
- wzór wniosku dotyczącego Lokalnego Programu Pomocy Społecznej w zakresie pomocy rzeczowej polegającej na termomodernizacji budynków jednorodzinnych,
- zasady rozliczania wkładu własnego w postaci pracy wykonywanej na rzecz gminy w ramach Lokalnego Programu Pomocy Społecznej w zakresie pomocy rzeczowej polegającej na termomodernizacji budynków jednorodzinnych,
- wzór umowy o przyznanie pomocy rzeczowej w ramach Lokalnego Programu Pomocy Społecznej w zakresie pomocy rzeczowej polegającej na termomodernizacji budynków jednorodzinnych.
Link dostępu do dokumentów: https://bip.malopolska.pl/umigskawina,a,1477466,zarzadzenie-nr-1982018-burmistrza-miasta-i-gminy-skawina-z-dnia-27-lipca-2018-r-w-sprawie-ogloszenia.html
5. Ogłoszenie otwartego naboru dla mieszkańców (Zarządzenie Burmistrza Miasta i Gminy w Skawinie).
Zarządzeniem Burmistrza Miasta i Gminy Skawina Nr 198.2018 z dnia 27 lipca 2018 r. w sprawie ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy rzeczowej ogłoszono nabór dla mieszkańców w terminie od 30 lipca 2018 r. do 13 sierpnia 2018 r.
Link dostępu do dokumentów:https://bip.malopolska.pl/umigskawina,a,1477466,zarzadzenie-nr-1982018-burmistrza-miasta-i-gminy-skawina-z-dnia-27-lipca-2018-r-w-sprawie-ogloszenia.html
6. Przyjmowanie wniosków mieszkańców w terminie naboru.
W okresie naboru mieszkańcy składali najczęściej wypełnione wnioski wraz z załącznikami bezpośrednio do Wydziału Ochrony Powietrza UMiG w Skawinie (WOP) – komórki odpowiedzialnej za realizację zadania. Nieliczne wnioski trafiły bezpośrednio na Dziennik Podawczy Urzędu bez kontaktu z pracownikami WOP. Umożliwiło to, uniknięcie różnic interpretacyjnych poszczególnych zapisów Regulaminu przyznawania wsparcia. Dodatkowo pozwoliło to, na indywidualne podejście do wnioskodawców (najczęściej zmagających się z problemami społecznymi) na dalszym etapie realizacji zadania w trakcie wzywania do uzupełnień wniosków, wyjaśnień i realizacji wsparcia.
7. Ocena formalna i merytoryczna złożonych wniosków.
W trakcie oceny formalnej wniosków najczęściej występującą nieprawidłowością było brak spełniania warunku maksymalnej powierzchni użytkowej przypadającej na osobę w budynku. Kolejnym warunkiem nie spełnianym przez wnioskodawców była, nieuregulowana sytuacja własnościowa budynku lub brak informacji o wyrażeniu zgody przez wszystkich współwłaścicieli budynku do otrzymania wsparcia - realizacji inwestycji. Przy weryfikacji powierzchni użytkowej budynku skorelowano dane wynikające z wniosków z danymi posiadanymi przez Wydział Finansowy – Referat Podatkowy UMiG w Skawinie. Występujące rozbieżności wyjaśniano z wnioskodawcami. Preferowaną formą kontaktu z wnioskodawcą był kontakt telefoniczny celem usprawnienia składania wyjaśnień. Wszystkich wnioskodawców poinformowano pisemnie o spełnieniu bądź nie wymogów formalnych / merytorycznych. Należy podkreślić szczególną rolę wsparcia informacyjnego oraz doradztwa dla mieszkańców ze strony Wydziału Ochrony Powietrza UMiG w Skawinie.
8. Przygotowanie listy rankingowej na podstawie formalnie poprawnych wniosków mieszkańców.
Po weryfikacji formalnej i merytorycznej wniosków na podstawie potwierdzonych spełnionych warunków preferencji przygotowano listę rankingową wnioskodawców. Wykorzystano przygotowane narzędzie w programie Microsoft Excel.
9. Przeprowadzenie audytów energetycznych w budynkach zakwalifikowanych w pierwszej kolejności do udzielenia wsparcia.
Z uwagi na wysokość środków na realizację inwestycji w ramach zadania do przeprowadzenia audytów skierowano w pierwszej kolejności 11 budynków. Wykonawca przygotował audyty na podstawie wizyt w budynkach. Audytor posiadał doświadczenie w zakresie pełnienia funkcji inspektora nadzoru budowlanego. Przygotowane audyty wskazywały najbardziej optymalny zakres inwestycji. Audyty nie wskazywały jednak rozwiązań technicznych czy stanu technicznego budynku.
Audyty w ramach realizacji pierwszych etapów obejmował następujący zakres prac:
I etap:
- budynek A:
●Ocieplenie stropu nad piwnicą
●Ocieplenie ścian zewnętrznych
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki, instalacja c.w.u
●Ocieplenie dachu
- budynek B:
●Ocieplenie stropu
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki, instalacja c.w.u
●Ocieplenie ścian zewnętrznych
●Wymiana części okien
●Wymiana drzwi zewnętrznych
II etap:
- budynek C:
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki, instalacja c.w.u
●Ocieplenie ścian zewnętrznych
●Ocieplenie połaci dachowej
●Wymiana okien
- budynek D:
●Ocieplenie stropu nad poddaszem
●Ocieplenie ścian zewnętrznych
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki, instalacja c.w.u
- budynek E:
●Wymiana drzwi zewnętrznych
●Ocieplenie ścian zewnętrznych
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki, instalacja c.w.u
III etap:
- budynek F:
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki, instalacja c.w.u
●Ocieplenie ścian zewnętrznych
●Wymiana okien
●Wymiana drzwi zewnętrznych
●Ocieplenie połaci dachowej z wymianą pokrycia
●Ocieplenie podłogi na gruncie
- budynek G:
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki.
●Ocieplenie stropu nad parterem
●Ocieplenie ścian zewnętrznych
●Wymiana okna drewnianego (1 sztuka)
●Wymiana drzwi zewnętrznych
IV etap:
- budynek H:
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła
●Ocieplenie ścian zewnętrznych przy gruncie
●Ocieplenie dachu
- budynek I:
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła, nowe grzejniki.
V etap:
- budynek J:
●Modernizacja instalacji C.O: Wymiana źródła ciepła
- budynek K:
●Wymiana źródła ciepła
●Wymiana drzwi zewnętrznych
●Wymiana okien drewnianych
VI etap:
- budynek L:
●Wymiana źródła ciepła
●Ocieplenie ścian budynków
- budynek Ł:
●Wymiana źródła ciepła
●Ocieplenie stropu nad poddaszem
- budynek M:
●Wymiana źródła ciepła
●Ocieplenie ścian budynków
●Wymiana drzwi zewnętrznych
●Wymiana 3 szt. okien
- budynek N:
●Wymiana źródła ciepła
●Ocieplenie ścian budynków
- budynek O:
●Wymiana źródła ciepła
●Ocieplenie ścian budynków
10. Przygotowanie opisu przedmiotu zamówienia w budynkach, w których audyt energetyczny określił iż zasadna jest realizacja prac termomodernizacyjnychuwzględniając koszty planowanych prac oraz stan techniczny budynku.
Na podstawie ogólnego opisu w audytach energetycznych oraz konsultacjach z audytorem przygotowano opis koniecznych do zrealizowania prac. Założono rozliczanie się z wykonawcą na podstawie wynagrodzenia ryczałtowego. Określono w szczególności powierzchnie przegród do termomodernizacji, zakres stolarki okiennej i drzwi do wymiany, rodzaj nowego źródła ciepła.
11. Przeprowadzenie postępowania o zamówienie publiczne i zawarcie umowy z wykonawcą oraz z mieszkańcem.
Wykonawców wyłaniano na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych w trybie przetargu nieograniczonego. Zakres zamówienia podzielono w pierwszym „rozdaniu” na etapy grupując budynki w kilka zadań. W trakcie postępowania w wyniku dwóch pierwszych postępowań obejmujących odpowiednio dwa (I etap) i trzy budynki (II etap), zgłosiło się tylko w każdym postępowaniu po jednym wykonawcy. Na kolejne etapy (III i IV etap) nie złożono ofert. Wykonawców na te etapy wyłoniono w trybie „z wolnej ręki” na podstawie ustawy PZP. W ramach etapu V złożono oferty przekraczające maksymalne wartości kosztów kwalifikowanych w ramach programu i kosztów. Ponowiono postępowanie w ramach tego etapu modyfikując przedmiot zamówienia. W ramach postępowań V i VI etapu wpłynęła tylko jedna oferta na jeden budynek. Wykonawcę prac dla pozostałych sześciu budynków został wybrany w trybie “z wolnej ręki”.
W związku z przekroczeniem kwot w ofertach na realizację inwestycji w ramach I, II, V i VI etapu (dla niektórych z budynków) zweryfikowano, czy możliwe jest ograniczenie zakresu planowanych prac przy zachowaniu głównego efektu realizowanego wsparcia tj. utrzymaniu kosztów ogrzewania budynku na dotychczasowym poziomie przy uwzględnieniu zmiany rodzaju źródła ciepła. Z uwagi na fakt że takie zmiany były możliwe do zrealizowania, zmodyfikowano zakres i technologię wykonania planowanych prac przy zachowaniu celu realizacji zadania (LPPS).
12. Realizacja prac inwestycyjnych w poszczególnych budynkach.
W zakresie realizowanych inwestycji prace przygotowawcze obejmowały dostarczanie materiałów do ocieplenia na teren budowy oraz rozłożenie wymaganego rusztowania. Zabezpieczano otwory okienne. Ocieplenie ścian budynków przebiegało w następującej kolejności:
- warstwa termiczna wykonana ze styropianu mocowana do podłoża zaprawą klejowąi łącznikamiz tworzywa PCV stosownej długości.
-warstwa ochronna z masy klejowej zbrojona siatką z włókna szklanego,
-warstwa gruntującapod tynk elewacyjny,
-warstwa elewacyjna z masy tynkarskiej.
Jednocześnie wbudynkach zazwyczaj pracowały dwie ekipy - jedna zajmująca się dociepleniami, druga ekipa zajmująca się instalacjami co i cwu. Stary kocioł węglowy był usuwany, w jego miejscu zainstalowano nowe źródło ciepła - kocioł gazowy lub biomasę, dokonywano wymaganej przeróbki instalacji co i cwu , przystosowywano komin do nowego kotła np. poprzez montaż rury nierdzewnej. Na zakończenie została próba szczelności instalacji.
Wykonawcapodczas niekorzystnych warunków atmosferycznych, które nie pozwalały na wykonywanie ociepleń ścian zewnętrznych zajmował się pracami realizowanymi wewnątrz budynku.
W budynkach, w którym ocieplono dach skośny zaczęto pracę od przygotowania konstrukcji metalowej, następnie została ułożona wełna mineralna oraz płyty karton-gips. Podczas wykonywania ocieplenia, po dokładnym sprawdzeniu budynku wykonawca musiał zastosować, w niektórych przypadkach dodatkowe obróbki dekarski, ponieważ konstrukcja dachu nie było przewidziana pod wskazana grubość styropianu, która miała być zastosowana, aby uzyskać wskazane współczynniki przewodzenia ciepła.
13. Odbiór prac inwestycyjnych przez Gminę Skawina w budynkach.
Proces odbioru prac przebiegł bez nieprawidłowości - podczas odbiorów poza stronami umów robót budowlanych uczestniczyli mieszkańcy budynków. Ze strony Gminy Skawina protokoły odbioru prac były podpisywane przez inspektorów nadzoru zaangażowanych z Wydziału Inwestycji UMiG w Skawinie oraz ekodoradcy / pracownika Wydziału Ochrony Powietrza UMiG w Skawinie.
Inwentaryzacja budynków jednorodzinnych.
- Określenie interesantów i zakresu formularza danych do zebrania u mieszkańców.
W trakcie spotkań Komitetu Sterującego uzgodniono niezbędny zakres danych, które w pierwszej kolejności powinny być zbierane w trakcie inwentaryzacji, tak by powstała baza, która zawiera istotne i niezbędne dane pozwalające na zarządzanie zmianą jakości powietrza w Polsce. Zakres tych danych obejmował zakres określony w załączniku nr 1 do niniejszego Raportu ewaluacyjnego. Zakres ten określono jako najbardziej optymalny z uwagi na koszty prowadzenia inwentaryzacji, jej formę oraz czytelność pytań oraz odpowiedzi.
- Zlecenie i przygotowanie elektronicznego narzędzia zbierania danych on line i off line w terenie.
Przy określaniu konstrukcji narzędzia do zbierania danych brano pod uwagę jak największy stopień jej elektronizacji celem przyśpieszenia zbierania danych o budynkach. Zakładano rezygnację z formy papierowej zbierania danych, na rzecz wypełniania formularza elektronicznego przygotowanego przez wykonawcę. Formularz przygotowany do zbierania danych on line i off line otrzymał sztywne ramy wprowadzania danych jeśli ich format to umożliwiał, np. powierzchnia ogrzewana budynku. Narzędzie bezpłatnie zostało udostępnione na stronie internetowej: https://skawinaformularz.laboratorium.ee/accounts/login/?next=/
- Zebranie danych poprzez wywiady w terenie za pomocą aplikacji oraz danych na podstawie pisemnej korespondencji w ramach kontroli na podstawie POŚ.
Z uwagi na kosztochłonność inwentaryzacji poprzez bezpośrednie wywiady w gospodarstwach domowych część inwentaryzacji przeprowadzono na podstawie kontroli realizowanej na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 394 ustawy POŚ).
Przeprowadzono również zebranie danych bezpośrednio od mieszkańców na podstawie zbieranych od nich formularzy inwentaryzacyjnych w formie papierowej, elektronicznej oraz wypełnianego formularza on line. Aby zachęcić mieszkańców do składania formularzy za dostarczenie ich w formie papierowej otrzymali drobne gadżety Gminy Skawina. W przypadku wypełnienia wersji elektronicznej otrzymali możliwość wyboru pomiędzy bezpłatną wejściówką na basen lub bonem na kawę z ciastkiem w lokalnych kawiarniach. Zakres zbieranych danych obejmował w szczególności:
ZAKRES DANYCH FORMULARZA
Moduł A – Podstawowy
DANE O LOKALU
- Adres mieszkania/lokalu
1.1.miejscowość
1.2.ulica
1.3.nr budynku
1.4.nr lokalu
- Powierzchnia ogrzewana mieszkania/lokalu [m²]
DANE O ŹRÓDŁACH CIEPŁA
- Rodzaje używanych źródeł ciepła (lista wielokrotnego wyboru)
3.1.Kocioł na paliwo stałe
3.1.1.Liczba źródeł
3.1.2.Klasa kotła na podstawie tabliczki znamionowej lub dokumentu poświadczającego emisję (lista jednokrotnego wyboru)
3.1.2.1.brak klasy lub brak informacji
3.1.2.2.klasa 3
3.1.2.3.klasa 4
3.1.2.4.klasa 5
3.1.2.5.ekoprojekt
3.1.3.Sposób podawania paliwa
3.1.3.1.ręczny
3.1.3.2.podajnik automatyczny
3.2.Kominek na paliwa stałe
3.2.1.Liczba źródeł
3.3.Piec kaflowy lub wolnostojący (koza) na paliwa stałe
3.3.1.Liczba źródeł
3.4.Kocioł gazowy
3.4.1.Liczba źródeł
3.5.Kocioł olejowy
3.5.1.Liczba źródeł
3.6.Pompa ciepła
3.6.1.Liczba
3.7.Podłączenie do sieci ciepłowniczej
3.8.Ogrzewanie elektryczne
3.9.Inne: ..................
3.9.1.Liczba źródeł
DANE O PALIWACH STAŁYCH
- Rodzaje stosowanych paliw stałych (lista wielokrotnego wyboru):
4.1.węgiel kamienny
4.2.węgiel brunatny
4.3.drewno
4.4.pellet
4.5.inna biomasa
4.6.nie dotyczy
DATA AKTUALIZACJI DANYCH
- Data wypełnienia formularza (aktualizacji danych)
DANE UZUPEŁNIANE AUTOMATYCZNIE
- Dodatkowe dane adresowe wypełniane automatycznie na podstawie adresu
6.1.Województwo
6.2.Powiat
6.3.Gmina
6.4.Współrzędne budynku
oraz dodatkowe dane niezbędne do kreowania polityki wsparcia mieszkańców zgodnie z załącznikiem do raportu ewaluacyjnego.
- Wprowadzenie danych budynków do bazy inwentaryzacyjnej.
Dla wykorzystania danych zebrane informacje wprowadzono do zakupionego programu, do zarządzania procesem wymiany kotłów, odnawialnymi źródłami energii, kontrolami na podstawie ustawy POŚ bazującymi na bazie inwentaryzacji. Dane zgromadzone w wersji papierowej zostały wprowadzone przez zaangażowaną w WOP na podstawie umowy zlecenie.
II. Rekomendacje
Wyzwania:
- czynniki personalne i prawne Wnioskodawców (nieuregulowane stany własnościowe budynków, niższa kultura prawna)
- indywidualna sytuacja rodzinna, własnościowa,
- brak standaryzacji przedmiotu zamówienia przy konieczności stosowania ustawy PZP (schemat A, B, C …. a indywidualne „potrzeby” budynku). Podejście indywidualne do budynków będzie wymagało dużego nakładu pracy ze strony doradców, audytorów i inspektorów nadzoru, co przy skali projektu (ok. 1000 budynków w Skawinie) będzie stanowiło spory nakład pracy i finansowy. Zastosowanie rozwiązań typowych wystandaryzowanie działań może przyspieszyć proces i znacznie zredukować koszty.
- audyt energetyczny – dokument formalny odbiegający od rzeczywistych indywidualnych potrzeb mieszkańca (brak wzrostu kosztów ogrzewania nie jest weryfikowany z realnymi kosztami po przeprowadzeniu działań termomodernizacyjnych lub odbiegają one znacznie od planowanych),
- doradztwo energetyczne – konieczność wykorzystania zasobów własnych gminy (pracowników Urzędów Gmin posiadających uprawnienia do ocen energetycznych),
- sytuacja na rynku budowlanym (brak ofert, wysokie stawki rynkowe produktów, usług) powodujących długoletnie stopy zwrotu kosztów,
- wyższe stawki dla Zamawiających z sektora finansów publicznych przy analogicznych pracach termomodernizacyjnych zlecanych przez mieszkańców (beneficjentów pomocy ),
- efektywność wsparcia a potrzeby estetyczne, komfort Wnioskodawców – zgłaszane postulaty indywidualne mieszkańców, które nie mają znaczenia dla efektywności energetycznej budynków, ale jednocześnie mają znaczenie dla społecznego pozytywnego odbioru programu ,
- czynniki personalne i kompetencyjne wykonawców (brak efektywnego systemu certyfikacji jakości wykonywanych usług termomodernizacyjnych, instalacyjnych skutkujące podstawowymi błędami w wykonawstwie), brak szkoleń pozwalających instalatorem na uzupełnienie wiedzy nt. najnowszych technologii i rozwiązań
Uzasadnienie przyjętych rozwiązań organizacyjnych:
- indywidualne podejście do mieszkańców zagrożonych ubóstwem energetycznym,
- sprawny i szybki proces rekrutacji Wnioskodawców (bardzo czytelny wniosek dla mieszkańców,
- brak kosztów na etapie rekrutacji po stronie Wnioskodawcy,
- „wewnętrzna” weryfikacja kryteriów (minimalne zaangażowanie Wnioskodawców),
- możliwość doboru najlepszych rozwiązań i korzystanie z wysokiej jakości doradztwa i nadzoru,
- bieżący monitoring poprawności realizacji inwestycji, stosowanych produktów, technologii, wykonawstwa,
- audyt energetyczny jako instrument oceny celowości realizacji inwestycji,
- budowanie eksperckiego zasobu kadrowego w gminie,
- edukacja mieszkańców.
Rekomendacja 1:
Wprowadzenie systemu zakupu usług termomodernizacji na podstawie utworzonych typów zakresu prac inwestycyjnych (każdy typ określa charakterystyczny obowiązkowy zakres prac) celem usprawnienia udzielania zamówień publicznych. Dobór rozwiązań i kwalifikacja do danego typu na podstawie wywiadu oceny energetycznej budynku, dokonywanej przez odpowiednio przeszkolonych i przygotowanych ekodoradców. Koszty niemieszczące się w zakresie opisu typu kalkulowane indywidualnie (najczęściej niekwalifikowane w zakresie LPPS).
Rekomendacja 2:
Wprowadzenie systemu potwierdzania kwalifikacji instalatorów celem zapewnienia jednolitych umiejętności potwierdzających realizację inwestycji zgodnie z oczekiwaniami i sztuką budowlaną.W oparciu o istniejące szkoły zawodowe tworzenie kursów, szkoleń, które pozwalałby na uzupełnianie wiedzy przez instalatorów. Warto nawet pomyśleć o obowiązkowym kursie dla tych z instalatorów, którzy chcą realizować zadania w ramach programów dofinansowanych ze środków publicznych.
Rekomendacja 3:
Realizacja audytów przez pracowników zaangażowanych na podstawie umów o pracę uczestniczących w pracach od procesu rekrutacji aż do odbioru prac inwestycyjnych i monitoring efektów realizacji LPPS. W szczególności ocena budynków, wsparcie techniczne dla mieszkańców, nadzór nad wykonawstwem, monitorowanie efektów to rola ekodoradców, którzy powinni być zatrudniani w gminach na dłuższy okres czasu. W takich projektach szczególnie istotne jest budowanie doświadczenia i uczenie się z budynku na budynek, z projektu na projekt. W naszej opinii brak odpowiedniego wsparcia doradczego przyczyni się wprost realizacji inwestycji o niskiej jakości wykonawstwa. Rolą ekodoradców jest uzyskanie jak najlepszego efektu za określoną z góry cenę, przy jednoczesnym limicie iż budynek po termomodernizacji nie może generować dla mieszkańców wyższych rachunków za energię.
Rekomendacja 4:
Wprowadzenie obowiązkowych spotkań beneficjentów LPPS z doradcą energetycznym gminy celem prawidłowego użytkowania instalacji celem utrzymania efektów termomodernizacji. Istotna jest współpraca ekodoradcy z mieszkańcami, podejmowane działania powinny być uzgadniane i wytłumaczone mieszkańcom.
Rekomendacja 5:
Realizacja inwentaryzacji budynków poprzez kilka kanałów zbierania danych: dobrowolne zgłoszenia mieszkańców, kontrole na podstawie ustawy POŚ, wnioski o wymianę kotłów i OZE itd. Docelowo po wdrożeniu bazy inwentaryzacyjnej ZONE wstępna kwalifikacja do programu powinna być zautomatyzowana i być niejako zadanym wynikiem z bazy.
Rekomendacja 6:
Usprawnienie i uszczelnienie systemu wyboru beneficjentów poprzez weryfikację rachunków za prąd. W trakcie prowadzonego naboru pojawiły się przypadki wyłudzania dotacji. Jest to proceder znany w obszarze pomocy społecznej, próbą przeciwdziałania takim praktykom była weryfikacja złożonych oświadczeń przez ośrodek pomocy społecznej oraz wywiad środowiskowy prowadzony przez OPS. Niemniej, dążąc do racjonalizacji wydatków oraz szukania rozwiązań skutecznych po naszych doświadczeniach możemy sugerować, że rachunek za prąd odzwierciedla stan faktyczny rodziny (w ubogich rodzinach był zawsze niski).
Dokumenty wdrożeniowe programu:
